Hướng dẫn nhập môn cờ tướng

Cờ tướng là một trò chơi trí tuệ dành cho hai người có xuất xứ từ thế kỷ 7. Cờ tướng được phát triển từ loại cờ Saturanga, một loại cờ cổ có xuất xứ từ Ấn Độ từ thế kỷ thứ 5, 6. Sau này phương Tây phát triển loại cờ này thành cờ vua và vào khoảng thế kỷ thứ 7 du nhập vào phương Đông và đổi tên thành cờ tướng.

2. Luật Chơi Cờ Tướng Cơ Bản

Bắt quân

• Khi một quân đi tới điểm đã có quân đối phương đứng thì được quyền bắt quân đó, đồng thời chiếm giữ vị trí quân bị bắt.
• Không được bắt quân bên mình.
• Được phép cho đối phương bắt quân mình hay chủ động hiến quân mình cho đối phương, trừ tướng.
• Quân bị bắt phải bị loại và bị nhấc ra khỏi bàn cờ.

Chiếu tướng

• Quân của một bên đi một nước uy hiếp tướng để nước tiếp theo bắt được tướng của đối phương thì gọi đó là nước chiếu tướng.
• Bên bị chiếu tướng phải tìm cách chống đỡ ứng phó, tránh nước chiếu tướng. Nếu không sẽ bị thua ván cờ.
• Khi đi nước chiếu tướng, bên đi có thể hô “chiếu tướng” hay không cần hô cũng được.
• Tướng bị chiếu từ cả bốn hướng.
• Bên bị chiếu tướng phải di chuyển tướng sang vị trí khác để tránh nước chiếu và bắt quân đang chiếu.
• Bên bị chiếu phải dùng quân khác cản quân chiếu, đi quân che đỡ cho tướng.

Chống tướng

• Hai tướng trên bàn không được nằm trên cùng một cột dọc mà không có quân cản ở giữa.
• Nước đi để 2 quân tướng ở vị trí chống tướng là không hợp lệ.

Đuổi Quân

• Một quân di chuyển đến vị trí mà nó có thể bắt quân nào đó của đối phương (trừ tướng) trong nước tiếp.
• Một nước đi làm cho Pháo chiếu quân đối phương.

Loại trừ các ngoại lệ sau:

• Khi nước đi của tướng hoặc tốt chiếu quân đối phương. Nước đi này không gọi là nước đuổi quân.
• Nước đi hăm dọa tốt chưa sang sông không được cho là nước đuổi quân.
• Nước thí quân không được gọi là nước đuổi quân.

Thắng cờ

• Chiếu bí được tướng đối phương.
• Chiếu tướng đối phương mà đối phương không chống đỡ cho tướng mình được.
• Đối phương không đi đủ số nước quy định trong thời gian quy định.
• Đối phương tới chậm quá thời gian quy định để bắt đầu ván đấu.
• Đối phương dùng một quân chiếu mãi hoặc dùng nhiều quân thay nhau chiếu mãi, thì phải thay đổi nước đi, nếu không bị xử thua.
• Đối phương phạm luật cấm, còn bên này không phạm luật, bên phạm luật không chịu thay đổi nước đi.
• Đối phương tự tuyên bố xin thua.

Thua cờ

• Đối phương mắc lỗi kỹ thuật 3 lần, mắc lỗi tác phong 3 lần.
• Đối phương vi phạm các trường hợp bị xử thua cụ thể trên các thế cờ.

Quy định Hòa cờ

• Trọng tài xét thấy ván cờ mà hai bên không thể bên nào thắng, tức là cả hai bên không còn quân nào có thể tấn công đối phương để chiếu bí được tướng đối phương.
• Khi tổng số nước đi kể từ lần cuối cùng ván cờ có tiến triển là 30. Ván cờ có tiến triển là khi có quân bị bắt hoặc khi tốt đã sang sông và tiến lên một bước.
• Hai bên đều không phạm luật cấm và đều không chịu thay đổi nước đi.
• Hai bên cùng một lúc phạm cùng một điều luật cấm.
• Khi tổng số nước đi của ván cờ là 300.
• Một bên đề nghị hòa, bên đối phương đồng ý thì ván cờ mặc nhiên được công nhận là hòa.
• Một bên đề nghị hòa, sau khi trọng tài kiểm tra mỗi bên đi đủ 60 nước mà không có một nước bắt quan nào thì ván cờ được xử hòa.

3. Hướng Dẫn Cách Chơi Cờ Tướng Cơ Bản

Biểu tượng và tên gọi các quân cờ trong môn cờ Tướng

Tổng cộng có 32 quân cờ trên bàn cờ chia làm 2 bên, mỗi bên 16 quân với màu sắc đen, đỏ (hoặc trắng). Số lượng quân cờ mỗi bên là: 5 quân Tốt, 2 quân Pháo, 2 quân Xe, 2 quân Mã, 2 quân Tượng, 2 quân Sỹ và 1 quân Tướng.

Cách sắp xếp các quân cờ trong bàn cờ

Các bạn hãy sắp xếp các quân cờ theo thứ tự như hình dưới. Khoảng cách ở giữa gọi là Sông, một số quân phòng thủ như Sỹ, Tướng, Tượng không thể qua được Sông.

Cách di chuyển của các quân cờ Tướng

Quân Tốt: Cũng giống như cờ vua, quân Tốt trong cờ Tướng chỉ có thể di chuyển về phía trước. Tuy nhiên, khi vượt ranh giới Sông thì quân Tốt có thể đi ngang hoặc đi thẳng một bước trong mỗi nước đi.

Quân Xe: Là quân mạnh nhất trong cờ Tướng bởi tính đa năng. Quân Xe có thể đi ngang hoặc đi dọc trên bàn cờ miễn là không bị cản đường bởi các quân cùng màu.

Quân Pháo: Di chuyển ngang, dọc giống quân Xe. Để ăn được quân đối phương thì Pháo phải nhảy tới chỗ quân cần ăn.

Quân Mã: Có thể đi ngang hoặc dọc 2 hay 1 ô mỗi nước đi. Quân Mã chỉ di chuyển được khi không có quân đồng minh cản đường.

Quân Tượng: Đây là quân phòng thủ và không được phép qua Sông. Tượng chỉ được phép đi chéo hai ô mỗi nước đi.

Quân Sỹ: Quân Sỹ chỉ có thể đi chéo 1 ô mỗi nước đi. Quân Sỹ có nhiệm vụ bảo vệ quân Tướng nên hạn chế để quân Sỹ bị thí mạng một cách vô ích.

Quân Tướng: Giống quân Vua trong cờ Vua. Tướng là quân cờ tối cao trong cờ Tướng và nếu bị ăn mất đồng nghĩa với thua cuộc. Tướng chỉ được phép di chuyển ngang dọc 1 ô một lần trong Cung (ô chữ X có hình vuông cỡ 2x2).

4. Các thế cờ cơ bản

Thế phản công Mã

Phản công Mã hay còn được gọi là Nửa cõi Sơn Hà, Giáp pháo bình phong hay Phản cung Mã,… là một thế cờ phòng thủ nổi tiếng trong làng cờ tướng hiện nay.

Thế cờ Bình phong Mã

Bình phong Mã là cho ngay 2 quân Mã lên giữ chốt đầu nhằm bảo vệ chặt chẽ trung lộ. Đây là thế cuộc có khả năng chống pháo đầu tốt nhất và thế trận ổn định nhất. Thế cờ Bình phong Mã này được sử dụng rất nhiều trong các giải đấu lớn hơn bất kỳ thế khai cuộc nào.

Thế cờ Thuận Pháo

Thuận pháo hay pháo thuận tức là khi cả hai người chơi đều khai cuộc bằng pháo đầu cùng chiều. Cụ thể, một bên đưa Mã ra giữ chốt thì bên kia đẩy Pháo lên giữa để dụ đối thủ dùng Pháo ăn chốt đầu.

Thế cờ Uyên ương Pháo

Khi nói tới các thế chiếu bí trong cờ tướng thì thế Uyên ương Pháo được áp dụng rất nhiều. Đây là thế cờ có bắt nguồn từ Tây Tạng, cho nên đây cũng là một thế cờ khá võ học.

Khi đã bắt đầu gặp thế cờ này thì người chơi sẽ di chuyển quân Xe lên hai nước để hỗ trợ một Pháo, tiếp đến sẽ kéo thêm một quân Pháo kia sang đứng cạnh nhau để cùng ép quân Xe tiên làm cho đối thủ không thể xuất ra.